Florokinolonlar, geniş spektrumları, yüksek doku penetrasyonları ve mükemmel biyoyararlanımları nedeniyle yoğun bakım ünitelerinin ve servislerin vazgeçilmez silahlarından biridir. Ancak bu güçlü ailenin üyeleri arasında, özellikle Pseudomonas aeruginosa etkinliği açısından kritik bir “görev dağılımı” farkı bulunur.
Bu yazıda, sıkça reçete edilen ancak antipsödomonal etkinlik söz konusu olduğunda diğer aile üyelerinden kesin çizgilerle ayrılan Moksifloksasin‘i mercek altına alıyoruz.
“Solunum Kinolonu” Etiketi ve Yanılgılar
Levofloksasin ve Moksifloksasin, literatürde sıklıkla “Solunum Kinolonları” olarak gruplandırılır. Bu isimlendirme, Streptococcus pneumoniae üzerindeki üstün etkinliklerinden kaynaklanır. Ancak bu ortak etiket, klinisyenlerde tehlikeli bir genellemeye yol açabilir: “Tüm solunum kinolonları Psödomonas’ı da kapsar.”
İşte klinik inci burada gizli: Moksifloksasin, gram-pozitif ve anaerob etkinliği artırılmış bir molekülken, bu gücünü gram-negatif spektrumun en zorlu üyesi olan Pseudomonas aeruginosa’ya karşı feda etmiştir.
Moleküler Düzeyde Fark: Cipro vs. Moxi
Kinolonların etki mekanizması DNA giraz ve Topoizomeraz IV enzimlerinin inhibisyonuna dayanır.
- Siprofloksasin: Gram-negatif bakterilerde birincil hedef olan DNA giraz üzerinde çok güçlüdür. Bu nedenle P. aeruginosa için oral tedavide altın standarttır.
- Moksifloksasin: Gram-pozitif bakterilerde birincil hedef olan Topoizomeraz IV üzerinde daha etkilidir. C-8 pozisyonundaki metoksi grubu ona anaerob etkinlik kazandırır ancak antipsödomonal potansiyelini düşürür.
Moksifloksasinin P. aeruginosa için Minimum İnhibitör Konsantrasyon (MIC) değerleri genellikle ulaşılabilir serum seviyelerinin üzerindedir. Bu nedenle, Moksifloksasin antipsödomonal bir ajan olarak kabul edilmez.
Klinik Karar Anı: Hangisi, Ne Zaman?
Yoğun bakım pratiğinde ampirik veya hedefe yönelik tedavide şu ayrım hayati önem taşır:
- Siprofloksasin:
- Gücü: En potent antipsödomonal kinolondur.
- Zayıf Yönü: Pnömokok (G+) etkinliği zayıftır. Toplum kökenli pnömonide tek başına (monoterapi) güvenilmez.
- Levofloksasin:
- Gücü: Tam bir köprüdür. Hem potent pnömokok etkinliği (Moxi gibi) hem de doz bağımlı antipsödomonal etkinliği (Cipro’ya yakın) vardır.
- Not: Antipsödomonal etkinlik için genellikle yüksek doz (750 mg/gün) tercih edilir.
- Moksifloksasin:
- Gücü: Üstün pnömokok ve kinolonlar içinde en iyi anaerob etkinlik. Aspirasyon pnömonisi, akciğer apsesi veya komplike intraabdominal enfeksiyonlarda (E. coli direnci gözetilerek) mükemmeldir.
- Kırmızı Çizgi: Nozokomiyal pnömonide veya Pseudomonas şüphesi/riski olan (ör: bronşektazi, kistik fibrozis) hastalarda ASLA tek başına antipsödomonal ajan olarak düşünülmemelidir. İdrar konsantrasyonu düşük olduğu için Üriner Sistem Enfeksiyonlarında (ÜSE) da tercih edilmez.
| Özellik | Siprofloksasin | Levofloksasin | Moksifloksasin |
| Birincil Hedef | DNA Giraz (Gram -) | Dengeli | Topoizomeraz IV (Gram +) |
| P. aeruginosa Etkinliği | ++++ (En Güçlü) | +++ (Doz Bağımlı) | + (Güvenilmez/Zayıf) |
| S. pneumoniae Etkinliği | + (Zayıf) | ++++ | ++++ |
| Anaerob Etkinlik | Yok | Zayıf | +++ (İyi) |
| Atılım | Renal | Renal | Hepatik (Karaciğer) |
Özet: Yoğun Bakımcı İçin Çıkarım
Eğer hastanızda;
- Aspirasyon riski varsa ve anaerob kapsama istiyorsanız: Moksifloksasin doğru tercihtir.
- Nozokomiyal Pnömoni (VİP/HİP) varsa ve Pseudomonas masadaysa: Moksifloksasin yanlış anahtardır. Burada Siprofloksasin (G+ kapsamı eklenerek) veya yüksek doz Levofloksasin devreye girmelidir.
Unutmayalım; her kinolon aynı kapıyı açmaz. Moksifloksasin güçlü bir silahtır, ancak namlusunu Psödomonas’a çevirmemiştir.
İleri Okuma
- Management of Adults With Hospital-acquired and Ventilator-associated Pneumonia: 2016 Clinical Practice Guidelines by the Infectious Diseases Society of America and the American Thoracic Society
- Diagnosis and Treatment of Adults with Community-acquired Pneumonia. An Official Clinical Practice Guideline of the American Thoracic Society and Infectious Diseases Society of America
Yasal Uyarı
- Bu blog yazısında yer alan bilgiler, sadece genel bilgilendirme ve eğitim amacıyla hazırlanmıştır. Burada sunulan içerikler, profesyonel tıbbi tavsiye, tanı veya tedavi yerine geçmez ve bu nitelikte yorumlanmamalıdır.
- Tıp, sürekli gelişen ve değişen bir bilim dalıdır. Yazıların yayınlandığı tarihteki güncel literatür esas alınmış olsa da, standartlar ve tedavi protokolleri zamanla değişebilir. Bu sitedeki bilgilerin uygulanması sonucunda doğabilecek herhangi bir doğrudan veya dolaylı zarardan yazar sorumlu tutulamaz.