Hipertansif acil durumların yönetiminde elimizdeki farmakolojik silahların çoğu “ya hep ya hiç” prensibiyle çalışır; kan basıncını düşürürler ancak bazen fazla düşürürler. Bu noktada Nikardipin, titre edilebilirliği ve organ perfüzyonunu koruyan profili ile yoğun bakım ve acil servis pratiğinde vazgeçilmez bir yer tutar.
İşte nöbet sırasında bilmeniz gereken en kritik noktalarla Nikardipin:
Nedir ve Nasıl Etki Eder?
Nikardipin, kimyasal sınıflandırma olarak Dihidropiridin (DHP) grubunda yer alır. Etki mekanizması hücresel düzeyde oldukça spesifiktir:
- Farkı: Verapamil veya Diltiazem (Non-DHP) gibi kalpteki iletim sistemini etkileyen kanallara ilgisi çok düşüktür. Bu sayede miyokardiyal depresyon yapmadan tansiyonu düşürür.
- Hedef: Arteriyol düz kaslarında yoğun olarak bulunan L-Tipi Voltaj Kapılı Kalsiyum Kanallarını bloke eder.
- Sonuç: L-tipi kanallar damar duvarında kasılmayı tetikleyen kalsiyum girişini sağlar. Nikardipin bu kapıları kapattığında güçlü bir periferik vazodilatasyon (damar gevşemesi) oluşur.
Altın Standart Endikasyonlar
Nikardipin özellikle serebral ve koroner damarlardaki vazodilatör etkisi nedeniyle şu tablolarda parlar:
- İskemik İnme (Trombolitik Tedavi Öncesi): Kan basıncının <185/110 mmHg seviyesine hassas bir şekilde indirilmesi gerektiğinde.
- İntraserebral Kanama: Kan basıncını agresif düşürürken serebral perfüzyon basıncını korumak istediğimizde.
- Hipertansif Ensefalopati & Aort Diseksiyonu: Hızlı ve kontrol edilebilir tansiyon regülasyonu için (Aort diseksiyonunda mutlaka beta bloker ile kombine edilmelidir, aksi takdirde refleks taşikardi diseksiyonu yırtabilir).
Farmakokinetik “İnci”ler
- Başlangıç: İntravenöz (IV) infüzyonla etkisi 5-15 dakika içinde başlar.
- Yarı Ömür: Etkisi infüzyon kesildikten sonra 30 dakika içinde hızla azalır. Bu, hipotansiyon gelişse bile infüzyonu kapatarak durumu hızla toparlayabileceğiniz anlamına gelir.
Pratik Uygulama Protokolü
Genel kabul gören infüzyon rejimi (Hastane protokolünüze göre değişebilir):
- Başlangıç: 5 mg/saat hızında infüzyonla başlayın.
- Titrasyon: Hedef kan basıncına ulaşana kadar her 5-15 dakikada bir dozu 2.5 mg/saat artırın.
- Maksimum: Genellikle 15 mg/saat maksimum dozdur.
- İdame: Hedefe ulaşıldığında hızı 3 mg/saat’e kadar düşürerek idame ettirin.
Dikkat Edilmesi Gereken “Tuzaklar”
- Refleks Taşikardi: Güçlü vazodilatasyon baroreseptörleri uyararak kalp hızını artırabilir. Koroner iskemisi olanlarda dikkatli olunmalıdır.
- Flebit: Periferik damardan verildiğinde damar duvarını irrite edebilir (Flebit riski). Mümkünse santral yoldan veya geniş bir periferik damardan uygulanmalı, infüzyon yeri sık kontrol edilmelidir.
- Kısıtlı Kullanım: İleri aort stenozu olan hastalarda afterload’u düşürmek, koroner perfüzyonu bozabileceğinden kontrendike veya çok riskli olabilir.
Eve Götürülecek Mesaj
Nikardipin; sodyum nitroprussid gibi “toksik” riskleri olmayan, labetalol gibi “bradikardi” yapmayan, kan basıncını kademeli ve kontrollü düşürmek istediğinizde (özellikle nörolojik acillerde) güvenle el atabileceğiniz “hassas ayarlı” bir ajandır.
Yasal Uyarı
- Bu blog yazısında yer alan bilgiler, sadece genel bilgilendirme ve eğitim amacıyla hazırlanmıştır. Burada sunulan içerikler, profesyonel tıbbi tavsiye, tanı veya tedavi yerine geçmez ve bu nitelikte yorumlanmamalıdır.
- Tıp, sürekli gelişen ve değişen bir bilim dalıdır. Yazıların yayınlandığı tarihteki güncel literatür esas alınmış olsa da, standartlar ve tedavi protokolleri zamanla değişebilir. Bu sitedeki bilgilerin uygulanması sonucunda doğabilecek herhangi bir doğrudan veya dolaylı zarardan yazar sorumlu tutulamaz.