Tanım: Virchow Triadı, venöz tromboembolizm (VTE) patogenezini oluşturan üç temel fizyolojik değişikliği tanımlayan bir modeldir. Rudolf Virchow tarafından temelleri atılan bu konsept, intravasküler koagülasyon kaskadının patolojik aktivasyonuna yol açan etiyolojik faktörleri sınıflandırır.
Triadın Bileşenleri
Endoteliyal Hasar
Vasküler duvarın intimal tabakasının (endotel) bütünlüğünün bozulmasıdır. Normal fizyolojide antitrombotik özellik gösteren (nitrik oksit ve prostasiklin salınımı ile) endotelin hasarı, subendoteliyal matrisin kan akımına maruz kalmasına neden olur.
- Mekanizma: Von Willebrand faktörünün ve doku faktörünün açığa çıkmasıyla trombosit adhezyonu ve agregasyonu tetiklenir.
- Etiyoloji: Cerrahi insizyonlar, travma, santral venöz kateterizasyon, vaskülitler veya ateroskleroz.
Venöz Staz
Kan akımının normal laminar yapısının bozulması (türbülans) veya akış hızının patolojik düzeyde yavaşlamasıdır.
- Mekanizma: Staz, aktif pıhtılaşma faktörlerinin karaciğer tarafından temizlenmesini (klirensini) engeller ve bu faktörlerin endotel yüzeyi ile uzun süreli temasını sağlar. Ayrıca türbülans, endotel hasarına da katkıda bulunabilir.
- Etiyoloji: İmmobilizasyon (post-op durumlar, uzun süreli yatak istirahati), konjestif kalp yetmezliği, venöz obstrüksiyon (tümör basısı), variköz venler.
Hiperkoagülabilite
Kan bileşenlerinin koagülasyona eğiliminin artması durumudur. Hemostatik dengenin prokoagülanlar lehine bozulmasını ifade eder.
- Mekanizma: Pıhtılaşma inhibitörlerinin (Protein C, Protein S, Antitrombin III) eksikliği veya pıhtılaşma faktörlerinin aşırı aktivitesidir.
- Etiyoloji:
- Primer (Herediter): Faktör V Leiden mutasyonu, Protrombin gen mutasyonu.
- Sekonder (Edinsel): Maligniteler, oral kontraseptif kullanımı, gebelik, sepsis, nefrotik sendrom.
Klinik Korelasyon
Virchow Triadı, klinisyenin tromboz risk stratifikasyonu yapmasında temel teşkil eder. Derin Ven Trombozu (DVT) ve Pulmoner Emboli (PE) profilaksisinde (mekanik veya farmakolojik) bu üç ayaktan hangilerinin hastada mevcut olduğu değerlendirilerek tedavi protokolü belirlenir.
İleri Okuma
Yasal Uyarı
- Bu blog yazısında yer alan bilgiler, sadece genel bilgilendirme ve eğitim amacıyla hazırlanmıştır. Burada sunulan içerikler, profesyonel tıbbi tavsiye, tanı veya tedavi yerine geçmez ve bu nitelikte yorumlanmamalıdır.
- Tıp, sürekli gelişen ve değişen bir bilim dalıdır. Yazıların yayınlandığı tarihteki güncel literatür esas alınmış olsa da, standartlar ve tedavi protokolleri zamanla değişebilir. Bu sitedeki bilgilerin uygulanması sonucunda doğabilecek herhangi bir doğrudan veya dolaylı zarardan yazar sorumlu tutulamaz.